Het Gevecht van de Lcd-Schermen: TN vs. IPS vs. VA

Veel laptops en desktop-monitoren gebruiken lcd-technologie. Deze platte beeldschermen bestaan in verschillende soorten. Het meest gebruikelijk zijn IPS, TN en VA. Dit zorgt voor een hoop keuze, dus hoe weet je welke van de drie paneeltypes de beste is voor jou? Ik bespreek alle voor en nadelen van deze schermen voor een antwoord. Tijd voor het gevecht: TN vs. IPS vs. VA!

Wat is belangrijk bij een monitor?

De grootste verschillen tussen TN, IPS en VA zitten op drie gebieden. De schermen verschillen sterk van elkaar wat betreft de beeldkwaliteit, de verversingssnelheid en de reactietijd.

De beeldkwaliteit van een monitor meten we aan de grootte van de kijkhoek en de kleurweergave. De drie schermtypes verschillen hier ook sterk van elkaar. De resolutie van het scherm heeft ook invloed op de beeldkwaliteit. Sommige resoluties komen bij bepaalde paneeltypes vaker voor.

Verversingssnelheid is het aantal frames dat een monitor per seconde laat zien. Dit aantal drukken we uit in het aantal hertz (Hz) van een monitor. Met een hoge verversingssnelheid is het beeld van een spel vloeiender. Schermen met 75 Hz en 144 Hz komen inmiddels het vaakst voor. Des te hoger het aantal hertz is, des te vloeiender het beeld op een monitor is.

De snelheid waarop kleur verandert op een monitor heet reactietijd, oftewel response rate. Het is de snelheid waarop een pixel in het scherm van zwart naar wit, en weer terug naar zwart kleurt. Soms meet men het ook met verschillende grijstinten.

Deze tijd meten we in milliseconden (ms). Een lagere response rate is beter. Een te hoge reactietijd zorgt voor 'ghosting', een nabeeld van de pixels die te langzaam terug kleuren.

Voor echte gamers: het TN-paneel

Twisted nematic, oftewel TN, is het oudste lcd-paneel type. Het is een prima keuze voor iedereen met een klein budget, want TN-panelen zijn in het algemeen goedkoper dan IPS- en VA-schermen.

TN-panelen vallen vooral bij gamers goed in de smaak. Dit vooral omdat zij een uitstekende verversingssnelheid en reactietijd leveren. Zo is de Iiyama G-Master Black Hawk bijvoorbeeld een goed scherm voor gamen, voor de prijs van een normaal alledaags gebruik beeldscherm.

Deze lagere prijs komt wel ten koste van de beeldkwaliteit. Het kleurbereik is kleiner dan bij een IPS-scherm. Daardoor zien de kleuren er wat doffer uit. Ook hebben deze schermen een veel kleinere kijkhoek. Het scherm verkleurt sterk als je er vanuit een slechte hoek naar kijkt.

Hoewel de TN-schermen in een lage prijsklasse vaker met een verversingssnelheid van 75 Hz werken, zijn hogere verversingssnelheden niet zeldzaam. Dit type lcd-paneel biedt zelfs verversingssnelheden boven de 144 Hz. Dit is top voor gamers die spellen spelen waarbij elke frame telt.

Daarnaast hebben lcd-schermen met TN ook een lage reactietijd. Een response rate van 1 ms is niet ongebruikelijk bij deze monitoren. Dit betekent dat je de spellen met de snelste gameplay kan spelen zonder last te hebben van ghosting.

Staat een hoge frame rate voorop en stoort een lagere kleurkwaliteit je niet, dan is een TN-scherm ideaal. De goede kwaliteit voor gamen gaat niet ten koste van de prijs. Schermen zoals de Iiyama G-Master Red Eagle biedt een goede game-ervaring, en kost geen rib uit je lijf.

Kleurrijk beeld met IPS

De afkorting IPS staat voor 'inter plane switching'. Het grootste pluspunt van deze schermen is hun kleurweergave.

Voor kleurweergave heeft elke monitor een eigen kleurruimte. Dit is het kleurbereik dat een menselijk oog waarneemt. In een computer is een kleurruimte het gebied van kleuren die de monitor weergeeft. Des te groter deze kleurruimte is, des te meer kleuren de monitor weergeeft.

Nog weergeeft geen enkele monitor het volledige kleurspectrum. Wel verbreedt het bereik van monitoren steeds meer. IPS heeft vooralsnog het grootste kleurbereik. Dit zorgt voor natuurgetrouwe kleuren. Ook is het contrast van deze schermen is vele malen scherper dan bij andere paneeltypes. Kleuren zijn rijker, zwart is zwarter.

Nog een groot pluspunt aan deze schermen: de monitor heeft een grote kijkhoek. Kijken vanuit een andere positie dan recht voor het scherm, verkleurt het beeld niet. Lcd-schermen zijn gevoelig voor deze verkleuring, dus dit is een groot pluspunt.

Dit maakt het geweldige schermen voor grafisch werk en foto's bewerking. Een nauwkeurige kleurweergave voorkomt nare verrassingen bij het printen van werk. Bij gaming haal je visueel het beste uit een spel met een gaming-monitor. Door de grote kijkhoek speel je ook makkelijk samen achter een computer zonder dat de kleuren opeens vervormen.

Door de goede beeldkwaliteit beschikken schermen met IPS-paneel vaker over 4K Ultra HD. Deze resolutie is bijna vier keer zo scherp dan Full HD. Full HD-schermen, zoals de AOC U2790PQU, zijn echter nog steeds prima voor creatief werk.

Alleen als je video's edit die in hogere resoluties zijn opgenomen, wil je deze ook kunnen terugzien op diezelfde resolutie terwijl je werkt.

Deze beeldkwaliteit komt wel met een prijskaartje: een IPS-monitor kost meestal meer dan een TN- of VA-scherm.

De verversingssnelheid van een IPS monitor is de standaard 75 Hz. Voor een hoger budget is een 144 Hz monitor te vinden, maar deze zijn niet zo gebruikelijk. Door deze lage snelheid is dit scherm niet voor alle games even geschikt. Bij shooters en andere spellen dat veel snelle actie bevat, wil je liever een TN-scherm.

De meeste IPS-schermen komen met een reactietijd van 4 ms. Niet geweldig, maar ook niet rampzalig. Bij het spelen van erg snelle games, zoals racing spellen of shooters, heb je met deze cijfers last van ghosting. Wel komen er steeds vaker IPS-schermen met een lagere response rate op de markt. Deze zijn duurder, maar kunnen wel snellere games aan.

Tegenwoordig zijn wel vaker IPS-monitoren te koop met een hoge verversingssnelheid en een lage reactietijd. Zo beschikt bijvoorbeeld de AOC 27G2U over 144 Hz met 1 ms response rate, waardoor hij ook prima werkt voor gamers.

De gulden middenweg, het VA-paneel

Als laatste zijn er nog monitoren met een VA-paneel, waarbij 'VA' staat voor 'vertical alignment'. Dit paneeltype beschrijft men wel eens als het gemiddelde tussen TN en IPS in. Het blinkt bij de meeste punten niet echt uit, maar het heeft ook geen grote zwaktes.

De beeldkwaliteit van dit paneel is beter dan een TN-paneel. De kwaliteit van een IPS-paneel haalt een VA-scherm echter niet. De beeldkwaliteit is net iets minder dan bij een IPS-monitor: je krijgt een net iets minder goed kleurbereik, en een net iets kleinere kijkhoek.

Het ene vlak waar een VA-monitor uitblinkt is het contrast. Dit paneel geeft zeer goed verschil tussen licht en donker weer. De donkere kleuren zijn sterk donker, de lichte kleuren zijn mooi kleurrijk.

Een scherm met VA-paneel biedt veel opties voor de verversingssnelheid. De goedkope uitvoeringen hebben een vrij lage snelheid, rond 60 Hz. Voor een hogere prijs zijn ook beeldschermen met een hoog aantal hertz te vinden.

De reactietijd van goedkope VA-beeldschermen is eveneens niet geweldig. In veel gevallen hebben zij de hoogste reactietijd: rond de 5 ms. Wel zijn voor een hogere prijs schermen te vinden met een betere snelheid. De duurste VA-schermen hebben een response rate gelijk aan schermen met een TN-paneel.

Door de vele opties in kwaliteit is er bij de VA-schermen altijd wel een optie voor elke gebruikssituatie. Het biedt simpele, goedkope opties voor alledaags gebruik, zoals de Lenovo D24-20. Maar duurdere VA-schermen werken goed voor gaming, zoals de AOC C27G2ZU/BK.

Voor wie welk scherm?

Voor echte creatievelingen is een IPS-scherm onmisbaar. De kleurweergave, het goede contrast en de grote kijkhoek zijn geweldig voor tekenwerk, grafische vormgeving en foto- en video-bewerking. Voor gamers die graag van mooie graphics genieten en niet spelen met de beste verversingssnelheden, is dit paneeltype ook top.

Moet de monitor toch werken op hoge frame rates (verversingssnelheden), dan is een TN-paneel een aanrader. De hoge verversingssnelheid en reactietijd van dit paneeltype bieden veel gameplezier.

VA-schermen zijn een mooie tussenweg. Deze schermen bieden een betere beeldkwaliteit dan de TN-schermen. Als de monitor wat meer mag kosten, bieden deze schermen daarbij ook een goede verversingssnelheid en reactietijd.

Conclusie

Na het lezen van dit artikel zijn de verschillen tussen de paneeltypes hopelijk wat duidelijker! Naar welk schermsoort gaat jouw voorkeur uit? TN voor het gamen? IPS voor de goede beeldkwaliteit? Of toch VA, voor een mooi gemiddeld scherm? Laat het me hieronder weten!