Een computer heeft meerdere geheugens! 🤯 Het werkt net als het van ons: het gaat om het korte- en langetermijngeheugen. Naast de harde schijf en/of SSD is er ook RAM, het zogenoemde werkgeheugen. Maar wat is RAM, waar gebruikt je het voor, en hoeveel heb je nodig?
Inhoudsopgave
Wat doet RAM?
De afkorting 'RAM' staat voor 'random access memory' en noemt men ook wel het intern geheugen. Een bekendere naam voor RAM-geheugen is het werkgeheugen.
Het RAM-geheugen slaat tijdelijk data op. RAM werkt als het kortetermijngeheugen van een computer: het onthoudt handelingen en berekeningen van programma's terwijl ze lopen. Een soort tijdelijke opslag!
Dit is in tegenstelling tot een harde schijf – ook wel HDD – of SSD. Deze bewaren data op lange termijn. Het werkgeheugen slaat data op van programma's die open staan, en van het besturingssysteem.
Een snelle uitleg van hoe het werkt: voor elke actie die een programma uitvoert, maakt de computer een berekening. Deze berekening slaat de computer op in het werkgeheugen. Bij herhalen van de actie, laadt de computer de data uit het werkgeheugen. Dankzij de RAM, hoeft de computer niets opnieuw te berekenen, en werkt hij uiteindelijk sneller.
De keerzijde is dat het werkgeheugen tijdelijk is. Het RAM-geheugen werkt alleen met stroom. Het geheugen wist zichzelf zonder elektriciteit.
DIMM en SODIMM: soorten werkgeheugen
DIMM en SODIMM zijn de twee bekende uitvoeringen van een RAM-module. DIMM staat voor dual in-line memory module. SODIMM voegt hier nog een extra begin aan toe: de volledige afkorting staat voor small outline dual in-line memory module. Een hele mondvol, maar wat is het verschil?
De namen geven het al aan: een SODIMM geheugen is fysiek kleiner. Laptops maken gebruik van het kleine SODIMM. Ook Apple-computers, zowel Macbooks als iMacs, gebruiken standaard SODIMM. Andere desktop computers gebruiken doorgaans DIMM.
Hier zijn geen uitzonderingen in te vinden: een DIMM is te groot voor een compacte laptop. Een SODIMM in een typische desktop werkt meestal ook niet. De moederborden hiervan zijn gebouwd op met aansluitingen voor de grotere DIMM.
De verschillende soorten RAM
RAM is een overkoepelende term – er zijn meerdere soorten werkgeheugen. DRAM en SDRAM komen vandaag de dag het vaakst voor.
DRAM staat voor Dynamic RAM. Dit type RAM-geheugen slaat data op als een elektrische lading. Elk stuk opgeslagen data koppelt de computer aan een eigen condensator. Deze lading lekt vanzelf weg, en wordt telkens weer opnieuw geladen. Hier komt de dynamic in DRAM vandaan.
SDRAM werkt op bijna dezelfde manier. De afkorting staat voor Synchronous Dynamic RAM. Het verschilt in DRAM in de snelheid waarop het data verstuurt. SDRAM synchroniseert met het kloksysteem van de computer. Het stel zich in op de kloksnelheid, de snelheid waarop een chip een signaal verwerkt.
Door met de kloksnelheid te synchroniseren stuurt het SDRAM-geheugen meer, en sneller, informatie dan een DRAM-geheugen.
DDR
Tegenwoordig gebruiken de meeste computers RAM DDR4. DDR staat voor double data rate. Het houdt in dat het RAM twee keer data verstuurt tijdens een klokcyclus.
De '4' geeft aan dat het de vierde versie van deze technologie is. Met elke versie verbetert de kloksnelheid, en staat er minder elektrische spanning op het geheugen. Met andere woorden: met elke versie werkt het geheugen sneller, terwijl het in verhouding tot vorige versies minder stroom gebruikt.
Niet al te lang geleden kwam de nieuwst versie, DDR5, uit. Deze versie gebruiken is jammer genoeg nog niet makkelijk. De geheugenslots waar je RAM in plaatst zijn voorgevormd voor een specifiek soort DDR. Een DDR5 geheugenmodule past niet in een DDR4 slot. 😭
Op het moment bestaan er bovendien geen computers met een DDR5-slot. Deze komen er wel aan, maar het is nu nog te vroeg om de nieuwste RAM-modules te kopen.
VRAM
Voor gamen is VRAM, oftewel video random access memory, onmisbaar. VRAM is een specifiek soort RAM dat geïntegreerd is in grafische processoren. Het vermindert lange laadtijden en verbetert de beeldkwaliteit van een spel.
Daarnaast is deze vorm van RAM nodig om op bepaalde resoluties te gamen. Met te weinig VRAM werken sommige moderne spellen al bij voorbaat niet. Probeer je het toch, dan loop je kans op een spel dat simpelweg niet opent, of enorm lage fps (frames per second – oftewel beeld per seconde). Daardoor lijkt het beeld te stotteren.
Net zoals normaal RAM, slaat VRAM tijdelijk informatie op. De opgeslagen data zijn vooral texturen van een spel. De computer laadt niet telkens elk textuur opnieuw. Dit verkort laadtijden, waardoor een spel soepeler draait.
VRAM is weer een overkoepelende term, want ook hier bestaan weer verschillende vormen van. De meest voorkomende op het moment van schrijven is GDDR6.
Hoeveel RAM is nodig?
De hoeveelheid RAM die nodig is, hangt af van het computergebruik. Voor simpel gebruik zoals schrijven, films kijken en licht Excel-werk is 4 GB RAM-geheugen al genoeg, bijvoorbeeld de beste laptop voor studenten of beste zakelijke laptop. Voor meer intens gebruik, zoals een laptop voor videobewerking, is meer GB aan te raden, maar ook een betere processor.
Voor veel games is minimaal 8 GB nodig. Veel kant-en-klare game-pc's komen echter met 16 GB. Met dit extra geheugen vertraagt de computer niet als hij naast het gamen nog extra taken uitvoert. Alt + tab je vaak naar Discord of een gids voor je spel? Met een groter budget is 16 GB dan een goede keuze.
Wil je voor je computer een nieuwe RAM-module kopen? De vraag wordt dan jammer genoeg eerder hoeveel RAM-geheugen in de computer kan, en niet hoeveel je zelf het liefst wilt.
Een computer heeft een minimale hoeveelheid RAM nodig. Te weinig RAM zorgt voor problemen: de computer vertraagt dan bij het uitvoeren van taken. Te veel RAM werkt jammer genoeg ook niet. De computer kan de hoge snelheid van het geheugen niet bijbenen. Je merkt dan niets meer van het de extra hoeveelheid geheugen.
Het moederbord, de basis van de computer, bepaalt de hoeveelheid RAM deze kan hebben (en van welke versie). Elk moederbord heeft een eigen maximale geheugensnelheid.
Kan een moederbord alleen een maximale kloksnelheid van 3000 Hz aan? Dan moet de RAM-module hierop aansluiten. Het mag ook langzamer zijn, maar met een module van 3200 Hz, verlies je 200 Hz bij dit moederbord.
Voor een computer vind je het type en de hoeveelheid RAM in het taakbeheer. Open taakbeheer en druk op 'prestaties'. In het kopje 'geheugen' staat alle informatie over het werkgeheugen. In sommige gevallen staat hier ook het type DDR. Staat hier niets? Dan ondersteunt de computer waarschijnlijk DDR4.
Het bouwjaar van de computer vertelt ook over het type DDR. Heeft de computer of laptop een bouwjaar na 2014? Dan gebruikt deze DDR4.
De verkoop van RAM-modules gebeurt vaak in sets van twee. Twee identieke kleinere modules werken samen sneller dan een enkele, grote RAM-module. Met twee modules maak je gebruik van dual channel in plaats van single channel. De computer doet tijdens het werken op beide beroep. De dataoverdracht is sneller als twee modules samen de maximale hoeveelheid RAM vormen.
Wie maakt de beste RAM-modules?
De beste RAM-module hangt af van wat jij met je computer doet, en hoeveel geheugen in de computer kan.
Voor een SODIMM met goede prijs-kwaliteitverhouding is Crucial een goede keuze. Deze modules zijn prima voor basiswerkzaamheden. Voor high-end gaming werkt deze module minder goed.
In de gaming wereld is Corsair een van de grootste namen. Voor zowel SODIMM als voor DIMM leveren ze goede producten.
Beide fabrikanten maken ook aparte modules voor Applecomputers. Crucial heeft specifieke for Mac-modules, en Corsair heeft een MacMemory-lijn. Deze kaarten werken gegarandeerd in Apple-computers. Sommige fabrikanten testen hun RAM-geheugen alleen op Windows; de kans bestaat dan dat de modules op Mac niet werken.
Conclusie
Met dit artikel is de vraag 'wat is RAM?' hopelijk beantwoord! Voor een snelle computer is het werkgeheugen uiterst belangrijk. Dit is al helemaal waar voor zware taken, zoals gamen en streamen tegelijkertijd. Vraag jezelf maar eens af: "Waar zou ik zijn zonder mijn kortetermijngeheugen?"
Is RAM nu wat duidelijker, of heb je nog vragen? Laat het me hieronder weten!
Was dit artikel behulpzaam?
