Zonder deze kleine chip voert je computer zelfs de eenvoudigste taak niet meer uit. Het is de rekenkern van je pc, dƩ drijvende kracht achter wat je op het scherm ziet. Ik heb het hier natuurlijk over je processor. De beste processor is dus van onschatbaar belang voor goede prestaties van je pc.
Het kiezen van de juiste processor is alleen niet altijd even gemakkelijk. Welk merk heb je nodig en hoeveel kernen zijn wenselijk? Er zijn nog veel meer factoren om rekening mee te houden. Hier lees je wat de beste processor is voor jou!
Waarom een goede processor kopen?
Een goede processor ā ook wel CPU ā is een cruciaal onderdeel van een computer. Het dient als brein van de machine, als de centrale rekeneenheid, en bepaalt in grote mate de snelheid en kracht van je computer. Het is daarom belangrijk om de beste processor te hebben die past bij je specifieke activiteiten.
Als je bijvoorbeeld voornamelijk tekstverwerkingsprogramma's gebruikt en internet surft, heb je geen hele krachtige processor nodig! Het is dan ook belangrijk om te weten dat een processor die sterk genoeg is voor jouw taken, lang niet per definitie de duurste optie hoeft te zijn. Het gaat erom dat de processor past bij je activiteiten en budget.
Als je echter veel intensieve grafische programma's gebruikt, zoals moderne triple-A-games, of veel videobewerking doet, dan is een krachtige processor van groot belang.
De snelheid en prestaties van je processor zijn hoe je het ook wendt of keert van invloed op alles wat je op je computer doet, van eenvoudige taken. Denk aan het openen van een tekstbewerkingsprogramma, tot intensieve taken als het bewerken van video's en het spelen van videogames.
Met een krachtige processor wordt multitasken een moeiteloze taak en laat je meerdere programma's tegelijk draaien, zonder dat je computer traag wordt of vastloopt.
Juist daarom is het zo nuttig om een beetje onderzoek te doen en verschillende opties te vergelijken voordat je een aankoopbeslissing maakt. Dat is precies waar deze koopgids je bij helpt, want hier lees je over de broodnodige basis van de belangrijkste eigenschappen.
Processor Intel Coreā¢ i5-9400F 4.10
AMD Ryzen 5 5600, AMD
Intel Core i3 10105F 3.7GHz
Koopgids: hoe kies ik de beste processor?
De onderstaande koopgids loodst je door de zoektocht naar de beste processor, door je te helpen begrijpen hoe je de processorspecificaties afleest. Zo weet je meteen wat wel en niet op je aansluit!
Type socket
Voordat je begint met het uitzoeken van je processor, is het cruciaal om te letten op het type socket dat bij de processor past. Een socket is een fysieke interface op het moederbord, waarop je de processor plaatst.
Elke processor heeft een bepaalde hoeveelheid pins die moeten aansluiten op de inkepingen van het moederbord, of andersom. Dat wilt zeggen: Intel-processors hebben pins, terwijl AMD-processors juist inkepingen hebben, en het moederbord de pins.
Het principe blijft hetzelfde: via de aansluiting tussen de pins en de inkepingen communiceert de processor met het moederbord en de rest van je computer.
In de productbeschrijving van de processor vind je op welk type socket deze past. In de productbeschrijving van het moederbord lees je op zijn beurt welke socket het moederbord heeft. Dubbelcheck altijd de comptabiliteit voordat je een nieuwe processor aanschaft.
Dat geldt vooral als je moederbord al een paar jaar oud is en je voor de allernieuwste processor gaat. Als je een ouder moederbord met een oudere socket hebt, loop je het risico dat een nieuwe processor hier simpelweg niet op past. In dat geval moet je ook een nieuw moederbord aanschaffen!
Neem het van mij aan: het is geen pretje om erachter te komen dat je processor niet op het moederbord past, zodra je de processor met fluwelen handschoentjes wilt installeren. Ik spreek uit ervaring ... š
Cores en threads
De cores ā ook wel kernen ā van de processor zijn kleine subprocessors die in een enkele chip zijn geĆÆntegreerd. De hoeveelheid kernen die een processor bevat bepaalt hoeveel taken de pc tegelijk kan uitvoeren zonder vast te lopen.
Een processor met Ć©Ć©n kern kan Ć©Ć©n taak tegelijk doorlopen, terwijl een processor met meer kernen meerdere taken tegelijk kan uitvoeren. Dit komt van pas bij bijvoorbeeld het bewerken van video's of het runnen van meerdere programma's tegelijk.
Ook helpt een multi-core-processor de prestaties van de pc te verbeteren bij het uitvoeren van Ć©Ć©n grote taak. Elke kern neemt een deel van de taak voor zijn rekening, waardoor de grote taak sneller wordt uitgevoerd.
De beste hedendaagse processors hebben meerdere kernen. Meer cores betekent dus meer taken die je pc tegelijkertijd kan uitvoeren. De verbeteringen in prestaties zijn het merkbaarst bij rekenintensieve taken als videobewerking en 3D-design. š½ļø
Meer betekent echter niet altijd beter: elke kern die we toevoegen kost extra ruimte op de chip. Dit leidt tot een duurdere processor. Daarnaast is niet alle software geoptimaliseerd voor het gebruik van meerdere kernen. Het merendeel van games maakt hier bijvoorbeeld nog niet geen gebruik van.
Waar kernen fysieke eenheden zijn binnen de CPU, zijn threads softwarematige componenten binnen een processor die taken op zich nemen. AMD en Intel hebben ieder hun eigen technologieƫn om dit mogelijk te maken:
- Intel noemt het hyperthreading, waarbij de fysieke kernen worden opgedeeld in virtuele kernen (de threads). Zo heeft een Intel-processor met vier kernen maar liefst acht threads.
- AMD gebruikt de 'generieke' naam: simultaneous multithreading. AMD-processors delen de cores niet op in virtuele cores, maar delen de taken op in verschillende subtaken (de threads).
Het uiteindelijke resultaat is in de praktijk ongeveer hetzelfde, tenzij je op de seconde of zelfs milliseconde kijkt. Hoe dan ook geldt: hoe meer threads een processor heeft (Intel) of aankan (AMD), hoe efficiƫnter hij meerdere taken tegelijkertijd doorloopt!
Kloksnelheid: snel, sneller, snelst
De kloksnelheid geeft aan hoeveel cycli een processor doorloopt per seconde. We meten dit in Gigahertz (GHz). Bij taken die gebruikmaken van Ć©Ć©n kern, zoals het laden van een webpagina of het openen van een klein programma, merk je vooral het verschil tussen een processor met een hoge of lage kloksnelheid.
Veel processors hebben vandaag de dag ook een turbo- of boost-modus. Hierbij verhoogt de processor tijdelijk zijn kloksnelheid om intensieve taken toch soepel te laten verlopen, waarna hij weer vertraagt wanneer dit achter de rug is. Dit is handig als je in korte bursts zware programma's gebruikt, in plaats van aan de lopende band.
Misschien heb je echter permanent meer kracht nodig. In dat geval zoek je naar een processor die je kunt overklokken. (Geen zorgen: ik bespreek een stukje verderop waar je deze processors aan herkent!)
Bij overklokken pas je de fabrieksinstellingen van je pc aan in de BIOS of de UEFI, ofwel de 'software' die bij je moederbord hoort. Specifiek gezegd: je verhoogt het aantal taken dat je processor kan voltooien, en daarmee krik je ook het voltage van je processor op. Dat vraagt ook meer van je pc-voeding, dus zorg dat deze ook aansluit op je overklokbehoeften.
Dit is overigens niet zonder risico: overklokken verhoogt de temperatuur van je processor. Zorg daarom dat je de temperatuur van je CPU onder controle houdt, en houd deze in de gaten. De beste CPU-koeler is dus geen overbodige luxe als je gaat overklokken!
IPC (instructions per clock cycle)
Kloksnelheid vertelt je hoeveel cycli je processor maakt per seconde. Het aantal instructies per klokcyclus vertelt je hoeveel taken je processor uitvoert in een enkele klokcyclus. De IPC zegt je daarmee iets over de efficiƫntie van je processor.
De IPC van je processor staat doorgaans niet in de specificaties vermeldt. Om erachter te komen hoeveel taken je processor kan uitvoeren per klokcyclus, moet je productreviews en/of benchmarktests raadplegen.
Processors vergelijken
| Type computer processor | Kloksignaalfrequentie | Aantal processorkernen | Aantal Processorthreads | Type processor socket | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Processor Intel Coreā¢ i5-9400F 4.10 | Intel Core i5 | 2.9 GHz | 6 | 6 | Socket 1151 | Bekijk op Bol.com | |
| 2 | AMD Ryzen 5 5600, AMD | AMD Ryzen 5 | 3.5 GHz | 6 | 12 | Socket AM4 | Bekijk op Bol.com | |
| 3 | Intel Core i3 10105F 3.7GHz | Intel Core i3 | 3.7 GHz | 4 | 8 | Socket 1200 | Bekijk op Bol.com | |
| 4 | Intel Core i5 10400F | Intel Core i5 | 2.9 GHz | 6 | 12 | Socket 1200 | Bekijk op Bol.com | |
| 5 | Intel Core i9 13900K | Intel Core i9 | 2.9 GHz | 24 | 32 | Socket 1200 | Bekijk op Bol.com | Bekijk op Coolblue |
Processor Intel Coreā¢ i5-9400F 4.10
Type computer processor: Intel Core i5
Kloksignaalfrequentie: 2.9 GHz
Aantal processorkernen: 6
Aantal Processorthreads: 6
Type processor socket: Socket 1151
AMD Ryzen 5 5600, AMD
Type computer processor: AMD Ryzen 5
Kloksignaalfrequentie: 3.5 GHz
Aantal processorkernen: 6
Aantal Processorthreads: 12
Type processor socket: Socket AM4
Intel Core i3 10105F 3.7GHz
Type computer processor: Intel Core i3
Kloksignaalfrequentie: 3.7 GHz
Aantal processorkernen: 4
Aantal Processorthreads: 8
Type processor socket: Socket 1200
Intel Core i5 10400F
Type computer processor: Intel Core i5
Kloksignaalfrequentie: 2.9 GHz
Aantal processorkernen: 6
Aantal Processorthreads: 12
Type processor socket: Socket 1200
Intel Core i9 13900K
Type computer processor: Intel Core i9
Kloksignaalfrequentie: 2.9 GHz
Aantal processorkernen: 24
Aantal Processorthreads: 32
Type processor socket: Socket 1200
Cache, niet cash šø
De cache is het interne geheugen van je processor en gebruiken de processor om snel toegang te krijgen tot veelgebruikte opgeslagen gegevens. Het cachegeheugen bestaat doorgaans maar uit een paar megabytes (MB's). De processor zet deze MB's uiterst in, en kan deze veel sneller raadplegen dan informatie in bijvoorbeeld het werkgeheugen van je pc (RAM).
Een grotere cache resulteert altijd in een snellere CPU die beter kan multitasken, dan een processor met een kleine cache. Daarnaast spaar je met een grotere cache ook je batterij: de processor hoeft minder vaak gegevens uit het RAM-geheugen te halen. Deze taak kost je processor meer energie dan gegevens ophalen uit de cache.
Warmte en koeling
Bij het kiezen van een processor moet je ook rekening houden met de warmteafvoer en koeling. Oververhitting van de CPU leidt tot verminderde prestaties, het vastlopen van je pc en in het ergste geval zelfs schade aan de processor.
Het thermal design point is een maatstaf die weergeeft wat het stroomverbruik onder de maximale theoretische belasting is, en drukken we uit in watt (W). Hieraan lees je ook af hoeveel warmte een processor maximaal kan en mag produceren. Hieraan lees je af wat voor koeling je het beste kunt kiezen om de processor te beschermen tegen oververhitting.
Nu de vraag: welke koeling sluit waarop aan?
- In sommige gevallen is de temperatuur in toom te houden met een passieve koeler. Deze heeft enkel koelvinnen die de warmte afgeven aan de omgeving, zonder een draaiende ventilator die de hitte wegblaast, en koele lucht aantrekt. Dit is voor pc's die enkel aan basistaken besteed worden, zoals e-mailen en tekstbewerking, genoeg.
- Een koeltoren met ventilators is hetzelfde als het bovenstaande, maar dan mƩt een tot drie ventilators die de lucht in beweging brengen. Deze zijn meer geschikt om je processor te koelen tijdens intensiever gebruik, zoals fotobewerking en gamen.
- Bij high-end processoren die veel tijd op volle toeren draaien, is waterkoeling de beste oplossing. Deze halen doorgaans de CPU-temperaturen het verst omlaag, maar kosten daarom ook meer en zijn het ingewikkeldst om te installeren. Klik hier voor de beste waterkoelingsopties.
Generatie
Je hoort wel eens de spreuk "nieuw is niet altijd beter". Hoewel dit voor veel zaken geldt, gaat dit niet op voor processors! De hardware van processors is de afgelopen jaren namelijk enorm snel vooruitgegaan. š
Om deze reden zijn nieuwere CPU's efficiƫnter, en verbruiken ze bovendien minder stroom. Kies dus niet blind voor de processor met de hoogste snelheid en de meeste kernen, maar kijk ook goed naar de generatie waartoe de processor behoort.
In veel gevallen is het zo dat je meer hebt aan een wat 'zwakkere' processor uit de allerlaatste generatie, dan een supersterke processor die acht jaar geleden op de markt is gekomen.
AMD vs. Intel: hoe verschillen ze?
Dit is een van de vaakst gestelde vragen die we tegenkomen.
Intel en AMD zijn de twee grootste fabrikanten van computerprocessors ter wereld. Voor een lange tijd maakte Intel onoverkomelijk de beste processors van de twee, maar de laatste jaren heeft AMD een inhaalslag gemaakt.
Sindsdien concurreren de twee op volle toeren en liggen de processors qua prestaties dicht bij elkaar.
Op het gebied van kloksnelheid scoort Intel gemiddeld iets hoger dan AMD. Dit vertaalt zich in betere prestaties bij taken waar we maar Ć©Ć©n of twee programma's tegelijk gebruiken, zoals bij kantoorwerk of webbrowsen. Daarbij komt kijken dat Intel-processors meestal meer IPC benut, wat single-core-prestaties verbetert.
Bovendien hebben veel Intel-processors een geĆÆntegreerde grafische kaart, waardoor je geen losse videokaart nodig hebt. Dat is vooral nuttig als je niet van plan bent om te gamen of om 3D-ontwerpen te ontwikkelen op je pc. Daar spaar je dan weer een mooie cent mee! š°
Tijdens multitasken presteert de AMD-processor gemiddeld beter. AMD-chips hebben over het algemeen een hoger aantal cores en threads, en een grotere cache. Dit zorgt dat deze chips geschikter zijn voor intens multitasken of het renderen van 3D-beelden. Daarnaast is een AMD-processor gemiddeld ook energiezuiniger dan een van Intel. Win-win!
Een nadeel van AMD is wel dat het gros van de processors een aparte videokaart nodig heeft om te functioneren. Als je voor een AMD-processor kiest, is het dus handig in gedachten te houden dat je waarschijnlijk ook de beste videokaart moet inslaan.
Beide fabrikanten hebben zo hun sterke en zwakkere kanten, maar ik wil je toch echt op het hart drukken: de specificaties van de processor blijven het belangrijkste. Let dus goed op de hierboven uitgelegde specificaties voordat je een processor kiest.
Hoe werken Intel- en AMD-processornamen?
Ook die vraag is een oude bekende van ons bij Technerds. De processornamen bestaan doorgaans uit nummers en losse letters. Laten we wat voorbeelden gebruiken!
| Bijv. Intel Core i5-11600K | Bijv. AMD Ryzen 7 5800X |
|---|---|
| 'Intel' is de fabrikant | 'AMD' is de fabrikant |
| 'Core' is de merknaam | 'Ryzen' is de merknaam |
| 'i5' is het prestatieniveau (hoe hoger, hoe beter) | '7' is het prestatieniveau (hoe hoger, hoe beter) |
| '11' is de generatie (hoe hoger, hoe nieuwer) | '5' is de generatie (hoe hoger, hoe nieuwer) |
| '600' is het modelnummer (hoe hoger, hoe beter binnen een generatie) | '800' is het modelnummer (hoe hoger, hoe beter binnen een generatie) |
| 'K' is een achtervoegsel dat aangeeft dat er een ontgrendelde vermenigvuldiger is voor overklokken | 'X' is een achtervoegsel dat aangeeft dat er hogere kloksnelheden en stroomverbruik zijn |
In de benamingen kom je per onderdeel ook variaties tegen. Bij de cijfers is het volgende altijd het geval: hoe hoger dat cijfer, hoe beter. Zo is een hoger prestatieniveau, een recentere generatie en een hoger modelnummer altijd beter.
De merknaam en het achtervoegsel kent iets andere regels. Laten bij de merknamen beginnen:
- Intel kent enkele merknamen, waaronder Core, Xeon, Pentium, enzovoorts, afnemend in vermogen. Datzelfde geldt voor AMD ā ook daar kom je verschillende merknamen tegen, waarvan Ryzen vandaag de dag de overgrote meerderheid omslaan.
- Bij AMD kom je vandaag de dag alleen nog Ryzen tegen, met eventueel nog een extra naam als toevoeging, zoals Threadripper of Threadripper PRO.
Daarnaast kennen beide merken verschillende achtervoegsels. Dit zijn letters als 'K', 'F' en 'X', die niet altijd hetzelfde betekenen bij ieder merk. Hier zijn enkele veelvoorkomende:
Voor Intel-processors:
- 'K' betekent dat je de processor kunt overklokken.
- 'F' betekent dat de processor geen geĆÆntegreerde grafische kaart heeft.
- 'U' betekent dat de processor is ontworpen voor een laag stroomverbruik.
- 'H' betekent dat de processor is ontworpen voor high-performance-laptops.
Voor AMD-processors:
- 'X' betekent dat de processor hogere kloksnelheden overlegt en meer stroom dan gemiddeld verbruikt.
- 'G' betekent dat de processor wel een geĆÆntegreerde grafische kaart heeft.
- 'U' betekent dat de processor is ontworpen voor een laag stroomverbruik.
- 'H' betekent dat de processor is ontworpen voor high-performance-laptops.
Welk segment processor moet ik kiezen?
Welk segment processor je nodig hebt, hangt af van wat je met je computer wilt doen. Het gaat om wat het beste bij je voornaamste activiteiten past. Processors kunnen we grofweg onderverdelen in vier populaire categorieƫn of segmenten, met zowel AMD Ryzen als Intel Core die vergelijkbare processors bieden wat betreft prijs en specificaties.
Het eerste segment: AMD Ryzen 3 en Intel Core i3. Dit is het budgetsegment. Deze processors presteren zeer degelijk tijdens dagelijkse bezigheden als browsen, e-mailen, Netflixen en aantekeningen maken. Is Netflix niet je ding, maar kijk je liever old school dvd's op je laptop? Dan is een optische drive misschien iets voor jou.
Het tweede segment omvat AMD Ryzen 5 en Intel Core i5. Deze processors richten zich op de gemiddelde consument en leveren goede prestaties voor lichte fotobewerking, multitasken en het draaien van niet al te zware games.
AMD Ryzen 7 en Intel Core i7 beslaan de krachtigere processors gericht op consumenten die wat meer te besteden hebben. Deze chips bieden uitmuntende prestatie voor video- en beeldbewerking, gaming en eventueel zelfs 3D-design.
Daarna volgen AMD Ryzen 9 en Intel Core i9. Dit zijn de krachtigste processors, gericht op high-end-consumenten die de beste prestaties willen bij het gamen, videobewerking, supersnelle multitasking en ongebreideld 3D-design. Beter dan deze chips ga je niet vinden!
Dat wilt zeggen: tenzij je nog even naar de AMD Ryzen Threadripper en Intel Core X-series kijkt. Deze zijn doorgaans overkill voor de gemiddelde consument, maar als je niets anders doet dan zaken waarin 3D-ontwerpen cruciaal is, zoals game-design, dan zijn dit je beste opties als je het tempo graag erin houdt.
De 5 beste processors op een rij
1. Processor Intel Coreā¢ i5-9400F 4.10
2. AMD Ryzen 5 5600, AMD
3. Intel Core i3 10105F 3.7GHz
4. Intel Core i5 10400F
5. Intel Core i9 13900K
Veelgestelde vragen over processors
Heb je na al deze informatie nog vragen? Geen nood! Hieronder vind je de meest gestelde vragen over processors. Hebben we je vraag nog niet beantwoord? Laat het ons weten; dan pakken we je vraag alsnog op!
Wat is het verschil tussen AMD- en Intel-processors?
In de praktijk zit er weinig verschil tussen processors van beide fabrikanten. AMD's processors evenaren die van Intel tegenwoordig probleemloos, en halen die van Intel zelfs in op verschillende vlakken.
De voornaamste verschillen zijn dat AMD's processors gemiddeld meer kernen en threads hebben, alsook een grotere cache. Dit maakt multitasken voor deze processors iets makkelijker, als je op de milliseconde kijkt. De gemiddelde kloksnelheid en IPC ligt daarentegen hoger bij Intel, waardoor deze processors gemiddeld sneller een taak uitvoeren.
Wat is de levensduur van een processor?
De levensduur van je processor kun je vergelijken met je relatie met je highschool sweetheart ā het is moeilijk te voorspellen hoe en wanneer het eindigt. In het algemeen gaan processors tussen de 5 en 10 jaar mee.
Maar als we dit betrekken op je processor, is het afhankelijk van verschillende factoren. Denk hierbij aan de intensiteit van de computertaken die je ernaar gooit, of je hem overklokt, en of je hem voldoende koelt.
Wat is de beste processor voor gaming?
Het antwoord op die vraag is afhankelijk van de games die je speelt, je budget, en wat de laatste processorgeneratie is. In veel gevallen is een midrange-processor, zoals een Intel Core i5 of Ryzen 5, voldoende om de meeste games soepel te laten draaien.
Wil je je games livestreamen, maar heb je niet het budget om de krachtigste processor en videokaart aan te schaffen? Dan raad ik aan om te kijken naar een capture card. Hiermee stream je alsnog feilloos je favoriete games!
Conclusie
Er zijn heel wat zaken om te overwegen bij het kiezen van een nieuwe processor, zoals je ziet! Ook als je een nieuwe prebuilt-pc gaat kopen, is het van groot belang om naar de processor te kijken. Maar wat is nu eigenlijk de beste processor?
Dat verschilt per persoon. Voordat je een processor kiest, is het belangrijk om te bedenken wat je precies gaat doen met de pc en wat je budget is. Sta vervolgens goed stil bij onder andere welke generatie, de hoeveelheid kernen en welk IPC de meeste bang for your buck levert.
Vergeet daarbij niet stil te staan bij overige kosten die je misschien maakt, zoals een netwerkkaart als je een fanatieke Twitch-streamer bent, of de beste externe geluidskaart als je aan muziekproducties werkt.
Neem vooral nog eens de koopgids door als het nog niet helemaal duidelijk is, en laat het ons weten als je alsnog met vragen blijft zitten. (Ook horen we graag als het artikel je juist goed op weg heeft geholpen. š) Bedankt voor het lezen!
Was dit artikel behulpzaam?
