Bescherm Jezelf tegen Screen Tearing met de Beste FreeSync-Monitor

Je kunt eindelijk gaan genieten van je nieuwe videogame – je hebt er sinds de aankondiging op de E3-beurs al naar uitgekeken. Je start het spel op en dan ineens zie je haperende beelden, of erger nog: horizontale lijnen over het beeld. Hoe kan dat nou? Je desktop is hier toch sterk genoeg voor? Het ligt waarschijnlijk niet aan je pc, maar je monitor. De beste FreeSync-monitor is het antwoord!

Dit soort scherm past de verversingssnelheid aan op het aantal beelden per seconde dat je videokaart produceert, waardoor je minder last hebt van dat soort irritante verschijnselen in je beeld. Lees maar snel verder en kom erachter hoe je zelf de beste FreeSync-monitor kiest.

Waarom een FreeSync-monitor aanschaffen?

Je bent een gamer die graag snelle actiespellen als Call of Duty, Battlefield of Fortnite speelt. Door de snelheid van het spel heeft een zo hoog mogelijke framerate (de hoeveelheid beelden per seconde er worden getoond) best wel wat voordelen. Je pc houdt die snelheid wel bij, maar je beeld blijft toch horten en stoten of vertoont het beeld niet goed.

Dit komt doordat de output van je videokaart niet aansluit op de verversingssnelheid van je beeldscherm. Als je videokaart bijvoorbeeld 100 keer per seconde nieuwe beelden uitstuurt, maar je scherm toont maar 60 keer per seconde een nieuw beeld, dan ontstaan haperingen, ofwel stuttering.

Een ander veelvoorkomend probleem bij het gamen is screen tearing. Hierbij zie je een 'scheur' in het beeld, omdat de monitor begint met het weergeven van een nieuw frame terwijl de grafische kaart nog bezig is met het renderen van het vorige frame. Hierbij is de verversingssnelheid van het scherm dus hoger dan de framerate van je videokaart.

Dat is waar een FreeSync-monitor op inspeelt. Deze zorgt voor een variabele verversingssnelheid, zodat het scherm versnellingen of vertragingen in de framerate van de videokaart opvangt. Hierdoor krijg je als gamer een veel soepelere en vloeiendere spelervaring. 🎮

Alleen voor AMD?

FreeSync-technologie is ontwikkeld door AMD voor machines met een AMD-videokaart en werkt daar het beste mee. Nu is het niet zo dat als je een NVIDIA-kaart op je moederbord hebt zitten, dit betekent dat je nooit gebruik kunt maken van een FreeSync-beeldscherm. Sommige videokaarten van NVIDIA werken met FreeSync-technologie, maar daar kom ik later op terug.

De eigen technologie van NVIDIA voor variabele verversingssnelheid, genaamd G-Sync, is daarentegen echt alleen voor NVIDIA-kaarten bestemd. FreeSync-technologie is een softwarematige oplossing, waar G-Sync-monitoren een aparte chip moeten hebben. Hierdoor kost de productie van een FreeSync-monitor minder voor fabrikanten en dus ook voor jou!

Een leuke bijkomstigheid is dat FreeSync-technologie gemiddeld goedkoper uitpakt voor ons als eindgebruikers. G-Sync-monitoren zijn doorgaans duurder. Voor degenen met een NVIDIA-kaart waar veel van wordt gevraagd, is het die investering mogelijk waard (mits je het budget hebt), maar als je een cent wilt besparen, is FreeSync de beste keuze.

Koopgids: hoe kies ik de beste FreeSync-monitor?

Je bent dus op zoek naar een monitor die je games op een vloeiende manier vertoont. Dan is een FreeSync-monitor je beste vriend, of je nu een AMD- of NVIDIA-videokaart hebt. Maar hoe vind je nou de beste FreeSync-monitor voor jouw behoeften? Dat heb ik voor je uitgezocht en vertel ik je hieronder. Lees dus snel verder.

Schermgrootte: size matters

Het ideale formaat van een FreeSync-monitor hangt af van verschillende factoren. Waar je rekening mee moet houden zijn resolutie, de kijkafstand, waarvoor je de monitor gebruikt en – zeker niet onbelangrijk – hoeveel ruimte je hebt voor de monitor.

Een hogere resolutie op een groter scherm betekent doorgaans dat de beelden scherper en gedetailleerder zijn. Als je een hogere resolutie wilt, moet je mogelijk een groter scherm kiezen om de volledige beeldkwaliteit te kunnen ervaren. Hier kom ik later wat uitgebreider op terug.

De kijkafstand, ofwel de afstand tussen je ogen en monitor, is een belangrijke factor bij het bepalen van de ideale diameter van je scherm. Zit je te dicht bij een te groot scherm, dan wordt het beeld snel overweldigend. Een te klein scherm op een te grote afstand maakt het scherm lezen moeilijk.

De ideale grootte van een monitor hangt ook af waar je hem voor gebruikt. Als je bijvoorbeeld voornamelijk werkt met tekst, zoals bij het bewerken van documenten of het lezen van e-mails, is een kleinere monitor gemiddeld al afdoende. Voor gaming of het films kijken krijgt een groter scherm echter de voorkeur.

Er is dus geen vaste ideale schermgrootte voor het gamen. Over het algemeen worden schermen van 24 tot 27 inch als het geschiktst beschouwd voor gamen, omdat deze schermen groot genoeg zijn voor een meeslepende game-ervaring.

Tegelijkertijd zijn ze niet te groot voor gebruik op korte afstand en tevens geen superhoge resolutie vergen om scherp beeld te leveren. Ga je wat verder weg van het scherm zitten? Neem dan gerust een maatje groter.

Al deze adviezen zijn waardeloos als je niet eens de ruimte hebt voor bijvoorbeeld de beste 24 inch monitor. Meet dus eerste even op hoeveel ruimte je überhaupt hebt voor je nieuwe monitor. Desnoods hang je het beeldscherm met een monitorbeugel op aan de muur. Kijk hiervoor even naar de VESA-maat.

Resolutie is de solutie

De beeldresolutie is kortgezegd de hoeveelheid pixels die zich op het scherm bevinden. Dit wordt uitgedrukt in pixels (px) en zie je meestal staan als het aantal pixels in de breedte maal het aantal pixels in de hoogte.

1080p, oftewel FullHD, is ondertussen de standaard voor alle monitoren, zowel voor de doodgewone schermen op kantoor als de beste monitor voor fotobewerking. Uiteraard zijn er ook monitoren met hogere resoluties. Ondertussen bestaat er Quad HD (ook wel bekend als QHD, 2K of 1440p), 4K (UHD) en zelfs 8K.

Een hogere resolutie vraagt ook meer van je computer, en dan vooral van je grafische kaart, dus houdt dat in gedachten als je ook op hoge resoluties wilt gamen of 3D-ontwerpen wilt renderen. Als iemand die zelf video's monteert in FullHD en in 4K, kan ik je zeggen dat het een wezenlijk en merkbaar verschil is qua gevraagde computerprestatie.

Beeldresolutie en het formaat van het beeldscherm gaan hand in hand. Als je bijvoorbeeld een 4K-monitor neemt van 24 inch heb je inderdaad wel scherp beeld, maar door het kleine scherm worden tekst en icoontjes zo klein dat het geheel slecht leesbaar is.

Mijn advies is als volgt: blijf bij een scherm van 24 inch bij een resolutie van 1080p. Neem je een scherm van 27 inch, dan heb je de ruimte voor een resolutie van 1440p en bij schermen van 32 inch of groter is een 4K-resolutie de investering waard.

Er zijn zeker ook goede 27 inch schermen met 4K-resolutie of grotere schermen met een wat lagere resolutie, dus gebruik mijn advies alleen als richtlijn. Als je budget of andere aspecten je bij een monitor brengt die beter bij je past, ga dan daarvoor!

Verversingssnelheid: dat kan sneller

Een element wat vooral voor gamers essentieel is in een beeldscherm, is de verversingssnelheid (ook wel refresh rate). Dit geven we aan in Hertz (Hz). Deze meeteenheid geeft de frequentie per seconde weer. Bij standaardmonitoren kom je vaak een verversingssnelheid van 60 Hz tegen. Dat wilt zeggen dat het beeldscherm elke seconde 60 keer een nieuw beeld laat zien.

Hoe hoger de verversingssnelheid, hoe soepeler je veranderingen in het beeld ervaart. Echter, een hogere snelheid vraagt om sterkere hardware en dat betekent ook een hogere prijs. Voor de meeste gamers raad ik een zoektocht naar de beste 144Hz-monitor aan. Hierdoor houd je de kosten laag genoeg, maar heb je alsnog een soepele game-ervaring.

Ben je een zogenoemde E-sporter, dan moet het toch een tandje sneller. Je hebt genoeg schermen met een hoge snelheid als 240 Hz of zelfs 360 Hz. Er doen geruchten de ronde dat je aan het eind van 2023 zelfs schermen hebt met een verversingssnelheid van wel 500 Hz!

Bij reguliere monitoren is de verversingssnelheid de snelheid waarop te allen tijde de beelden worden ververst. De verversingssnelheid van FreeSync-monitoren is meer een soort maximumsnelheid.

Wat een FreeSync-monitor juist zo speciaal maakt, is dat dit beeldscherm zijn verversingssnelheid naar beneden aanpast als de videokaart minder snel werkt, of juist naar boven als de videokaart meer beelden per seconde genereert. De monitor kan daarbij niet boven de aangegeven refresh rate komen, dus houdt die bovengrens in gedachten.

Reactietijd: denk snel!

De reactietijd wordt gemeten in milliseconden (ms) en geeft aan hoe snel de monitor van kleur verandert, van zwart naar wit en vice versa. Een snelle reactietijd betekent dat de monitor minder snel last heeft van ghosting bij het weergeven van snel bewegende beelden.

Ghosting is een fenomeen dat optreedt wanneer de pixels op het scherm van een monitor niet snel genoeg reageren op snelle beeldveranderingen. Dit leidt tot een 'spookeffect', waarbij een vage, onscherpe kopie van het beeld blijft hangen op het scherm die een fractie van een seconde zichtbaar blijft, voordat het verdwijnt.

Je wilt daarom dat de reactietijd zo laag mogelijk is, want dat betekent dat de pixels op het scherm snel veranderen. Voor gamen raad ik een reactietijd van 1 ms aan. Iets langzamer is niet erg, maar een reactietijd boven de 2 ms is al aan de langzame kant als je racespellen of shooters speelt.

FreeSync-monitoren vergelijken

Paneeltype: De ene lcd is de andere niet

In wezen kom je voornamelijk lcd-schermen tegen. Hier en daar vind je ook wel oled-schermen. Het beeld wordt dan direct gemaakt door kleine ledlampjes waardoor ze niet alleen energiezuinig zijn, maar ook een mooi kleurcontrast, diepe zwartwaarden en een grote kijkhoek bieden. Echter zijn ze minder helder dan lcd-schermen die van achter belicht worden en ook nog eens duurder.

Er komen wel steeds meer oled-schermen op de markt, maar bij FreeSync-monitoren voeren monitoren met lcd-panelen vooralsnog de boventoon. Doordat het aanbod in oled-monitoren met FreeSync-technologie groeit, zal de ontwikkeling ervan zich ook gaan versnellen en zal de prijs ervan ook dalen. Dus houd dat zeker in de gaten!

Omdat je voornamelijk lcd-monitoren gaat tegenkomen, zoomen we daar wat verder op in. Er zijn momenteel drie soorten panelen die het meest gebruikt worden: vertical alignment (VA), in-plane switching (IPS) en twisted nematic (TN). Allemaal hebben ze hun eigen voor- en nadelen, die heb ik hieronder voor je in een overzicht gezet.

Vertical alignment

In-plane switching

Twisted nematic

Je ziet het: los van het kleurcontrast en -weergave, komt het TN-paneel als beste uit de bus. Dus als je een betaalbare en energiezuinige monitor wilt die bliksemsnel van beeld verandert, zoek dan een scherm met een TN-paneel.

Speel je echter wat langzamere spelletjes, of houd je je vooral bezig met beeldbewerking? Dan wil je – vooral in dat laatste geval – waarschijnlijk dat de kleuren je omver blazen! Dat heb ik in ieder geval wel als ik bezig ben met de kleurcorrectie van video's of het bewerken van foto's. Een scherm IPS- of VA-technologie is in dat geval beter voor je. 🌈

Helderheid ophelderen

Afhankelijk van je eigen voorkeuren en de hoeveelheid omgevingslicht die op je scherm schijnt, wil je er zeker van zijn dat het scherm genoeg helderheid geeft. Een te hoge- of te lage helderheid maakt je ogen snel moe.

Er is niet zoiets als een ideale helderheid die voor iedereen goed is, maar over het algemeen raden experts – en ikzelf – een helderheid van ongeveer 120 tot 140 cd/m² aan voor gebruik in een verduisterde kamer. Een helderheid van 250 tot 300 cd/m² is geschikt voor gebruik in een goed verlichte omgeving.

Sommige gaming-monitoren hebben ook speciale beeldschermmodi, zoals 'game-modus' of 'FPS-modus', die zijn geoptimaliseerd voor verschillende soorten games en omgevingslichtomstandigheden, en passen doorgaans ook de helderheid automatisch aan.

Met een scherm met ingebouwde blauwlichtfilter voorkom je volgens de meeste wetenschappers vermoeide ogen. Niet alle wetenschappers zijn het hier trouwens over eens. Zelf heb ik de blauwlichtfilter op mijn computer en laptop aan staan in de avonduren. Ook al heb ik nooit geëxperimenteerd of dit daadwerkelijk helpt, moet ik toegeven dat het wel prettiger kijkt.

Aansluitend: aansluitingen

Er gebeurt al heel wat draadloos tegenwoordig, maar een degelijk beeldscherm draadloos verbinden gaat nog niet. Dus het is ook zaak dat je kijkt welke aansluitingen de monitor ondersteunt voor de connectie met je pc of console. Je hebt oude standaarden als DVI en VGA, maar die hebben de bandbreedte niet om hoge frame rates en – nog belangrijker – FreeSync te ondersteunen.

Bandbreedte geeft aan hoeveel data er tegelijkertijd door een verbinding heen past, draadloos al dan niet bekabeld. HDMI is vanaf 2002 voor allerlei schermen de standaard geworden. Dit soort kabels zijn sterk genoeg om FullHD op hoge frame rates te dragen. De nieuwste versie, HDMI 2.1, ondersteunt zelfs 4K beelden met een verversingssnelheden hoger dan 60 Hz! 💪

Maar het meest zul je vooralsnog HDMI 2.0 tegenkomen die hoogstens 4K-weergave op 60 Hz ondersteunt. Voor FullHD gamen is dit meer dan zat. Wil je echter een Freesync-monitor die toekomstbestendig is? Kies dan dan eentje met een DisplayPort-aansluiting!

De bandbreedte van DisplayPort kabels is dermate groot dat versies 1.4 en 2.0 8K-video mét HDR op een refresh rate van 60 Hz ondersteunen. Versie 1.3 is overigens al goed voor 4K-beelden op 120 Hz of 8K-beelden op 30 Hz, maar die ondersteunt geen HDR.

Nu heeft een monitor die HDR ondersteunt per definitie minstens één aansluiting die dit ondersteunt, maar vergeet niet dat je dus ook een passende kabel nodig hebt (een DisplayPort 1.4 of HDMI 2.0a of hoger) om hier gebruik van te maken. Een collega van me liet me weten zelf op dat vlak een keer de mist in te zijn gegaan, en daarmee uren aan troubleshooting heeft verspild ...

Kleurenexplosies met HDR

Laten we het in wat meer detail hebben over HDR. HDR staat voor high dynamic range en houdt in dat het beeldscherm in kwestie een groter contrastratio heeft dan monitors zonder HDR. Het verschil tussen het donkerste zwart en het helderste wit is dan heel groot, waardoor het beeldscherm een spetterende kleurweergave heeft.

Het is geen noodzakelijke functie voor een vloeiende game-ervaring, maar als jij iemand bent die je graag laat wegblazen tijdens het spelen van een (experimentele) videogame, dan is dit de functie voor jou!

Let hierbij wel goed op of de HDMI/DisplayPort-versie HDR ondersteunt. Hiervoor heb je minstens HDMI 2.0a of DisplayPort 1.4 nodig.

Aan het ontwerp ontkom je niet

Tot slot wil ik het nog even hebben over het ontwerp van de monitor – en dan niet zozeer over de esthetische waarde die het beeldscherm heeft, maar meer wat voor extra functionaliteit het voor je oplevert.

Zo heb je ultrawide-beeldschermen. Zoals de naam al weggeeft zijn deze breder dan reguliere monitoren. Hieronder valt wat mij betreft ook de beste monitor voor thuiswerken, aangezien je een weelde aan ruimte krijgt om allerlei vensters tegelijkertijd in open te hebben staan.

Waar de meeste monitoren een aspectratio (de breedte-hoogteverhouding) van 16:9 hebben, is het 21:9 niet ongekend onder ultrawide-schermen. Zo'n monitor geeft je een hele wijde blik, waardoor je meer van je werk of juist van je favoriete game ziet in één oogopslag.

Dat is natuurlijk heel tof, maar niet alle games ondersteunen zo'n breed beeld. Dus bekijk van tevoren of het een functie is waar je wat aan hebt. Want zelfs als je de beste ultrawide-monitor hebt en je spel ondersteunt het niet, dan heb je er nog niks aan.

Door het brede scherm is het niet ongewoon dat je last krijgt van je nek, omdat je de hele tijd moet omkijken. Daar heeft de beeldschermindustrie ook wat voor gevonden: curved-monitoren. Deze kromme beeldschermen zorgen dat je de uiterste randen van het scherm in je ooghoeken blijft zien.

De immersie is zo groot, dat de beste curved-monitor je zowat je virtuele omgeving in zuigt – zeker wanneer je het combineert met de meeslepende geluidservaring van een goede koptelefoon of de beste studiomonitor. Dan is de echte wereld bijna niet meer te onderscheiden van de gamewereld.

De 5 beste FreeSync-monitoren onder elkaar

Veelgestelde vragen over FreeSync-monitoren

Je zou zo al een heel eind moeten komen in je zoektocht naar het beste FreeSync-beeldscherm. Hieronder vind je aanvullend echter nog de meestgestelde vragen over FreeSync-monitoren. Zit je hierna toch nog met onbeantwoorde vragen, laat het ons dan gerust weten met behulp van het feedbackformulier onderaan de pagina.

Wat is het verschil tussen FreeSync en G-Sync?

Het zijn beiden technologieën die variabele verversingssnelheden in monitoren mogelijk maken. FreeSync is de softwarematige oplossing van AMD en ondersteunt grafische kaarten van AMD en sommige NVIDIA-kaarten. Voor G-Sync van NVIDIA moet er een aparte chip in de monitor zitten, waardoor ze duurder in de productie zijn. Je komt ze dus minder vaak tegen, voor een hogere prijs.

FreeSync en G-Sync synchroniseren allebei de verversingssnelheid van de monitor met de framesnelheid van de grafische kaart om tearing en stuttering te verminderen en een soepelere game-ervaring te bieden. Het belangrijkste verschil tussen G-Sync en FreeSync is dat G-Sync alleen werkt met NVIDIA grafische kaarten, terwijl FreeSync werkt met zowel AMD als NVIDIA-kaarten.

Wat is FreeSync Premium Pro?

FreeSync Premium en FreeSync Premium Pro zijn geavanceerdere versies van FreeSync en leveren nog betere prestaties. FreeSync Premium voegt HDR-ondersteuning en een minimale refresh rate van 120 Hz toe, terwijl Freesync Premium Pro (voorheen bekend als Freesync 2 HDR) dingen als ondersteuning voor brede kleurruimten en een minimale verversingssnelheid van 144 Hz biedt.

FreeSync Premium of FreeSync Premium Pro is gericht op gamers die op zoek zijn naar de best mogelijke game-ervaring, terwijl FreeSync meer geschikt is voor algemeen gebruik. Het is belangrijk dat je weet dat niet alle FreeSync-monitoren Premium of Premium Pro ondersteunen.

Wat is screen tearing?

Screen tearing is een visueel probleem dat optreedt wanneer de framesnelheid van een grafische kaart niet overeenkomt met de vernieuwingsfrequentie van een monitor. Dit resulteert in een scheiding of 'scheur' in het beeld, omdat de monitor begint met het weergeven van een nieuw beeld, terwijl de grafische kaart nog bezig is met het renderen van het vorige beeld.

Je ziet het vooral bij snelle beelden, bijvoorbeeld wanneer je snel door een game-omgeving heen beweegt. Het ene deel van het scherm is dan nog bezig met het weergeven van het vorige frame, terwijl het andere deel van het scherm al het nieuwe frame weergeeft. Hierdoor is het beeld niet gelijkmatig is verdeeld, vaak zichtbaar als een horizontale lijn die door het beeld loopt.

Monitoren met variabele verversingssnelheden, zoals FreeSync-monitoren, passen zich aan de framerate van de grafische kaart aan en voorkomen dus dit soort fenomenen.

Wat is het verschil tussen reactietijd en responstijd?

Reactietijd verwijst naar de snelheid waarmee de pixels op het scherm van kleur kunnen veranderen, van zwart naar wit en vice versa. Responstijd verwijst daarentegen naar de snelheid waarmee de monitor reageert op signalen van de grafische kaart. Beiden worden ze gemeten in milliseconden en zorgen voor vloeiende gameplay, maar reactietijd vermindert dingen als ghosting.

Wat is ghosting?

Het fenomeen 'ghosting' gebeurt wanneer de pixels op het scherm van een monitor niet snel genoeg reageren op snelle beeldveranderingen. Dit heeft een spookeffect als gevolg, waarbij een vage, onscherpe kopie heel kort in het beeld blijft hangen. Monitoren met een snelle reactietijd hebben minder last van ghosting.

Sommige FreeSync-monitoren hebben speciale functies, zoals overdrive, die de reactietijd van de pixels verhoogt en ghosting beperkt. Andere monitoren maken gebruik van verschillende technologieën, zoals panelen die VA (vertical alignment) of IPS (in-plane switching) benutten, die over het algemeen minder last hebben van ghosting dan TN-panelen (twisted nematic).

Conclusie

Ik hoop dat je zo voldoende informatie hebt die je helpt in de zoektocht naar de beste FreeSync-monitor. Afhankelijk van je budget moet je kijken naar een schermgrootte en beeldresolutie die aansluit op jouw voorkeuren. Denk hierbij aan een scherm van 24 tot 32 inch.

Als je ermee gaat gamen wil je een hoge maximale verversingssnelheid en een reactietijd. Als je games speelt voor de lol dan heb je voldoende aan een refresh rate van 144 Hz en een reactietijd van 2 ms. Ben je een E-sporter dan wil je een hogere vernieuwingsfrequentie en een snellere reactietijd voor een extreem vloeiende game-ervaring.

Kies tot slot een paneeltype dat je het meeste aanspreekt met een goede helderheid en eventueel een blauwlichtfilter, HDR en een extra breed scherm of een scherm met een curve voor de extra immersie. Let er hoe dan ook op dat er minstens HDMI 2.0- en/of DisplayPort 1.3-aansluitingen op de monitor aanwezig zijn.

Ik wil je tot slot ontzettend bedanken voor het lezen. Vond je dit artikel behulpzaam of zit je toch nog met een vraag, vul dan gerust ons feedbackformulier hieronder in. 😊